Çift yıldız sistemi HD 98000’in temsili resmi
Birbiri çevresinde dolanan çift, çevrelerini saran ‘sise’
aldırış etmeden danslarını sürdürüyor
Eh, biraz dikkat çekmek için bu şekilde girdim yeni keşfe. Olağandışı
olaylar biraz abartıyla verilmeli değil mi?
ileri sürülmüş görüşler bulunuyordu. Şimdi bu fikir onaylanmış oldu.
Warwick Üniversitesinden bir gökbilimci ekibi birbirine dik
yörüngelerde dolanan ve gaz diski içinde yer alan çift yıldız keşfetti. Ekip diskin
yüksek çözünürlüklü görüntüsünü elde etmek için Atacama Milimetre/milimetre
altı Dizisini (Atacama Large Millimeter/sub-millimeter Array, ALMA) kullandı. Gözlemler
bu tür sistemlerin evrende beklenenden daha çok sayıda olabileceğini
düşündürüyor.
Warwick Üniversitesinden Dr. Grant M. Kennedy: “Gaz ve toz
bakımından zengin olan disklere genelde genç yıldızların çevresinde rastlıyoruz
ve bunların en az üçte birinin gezegen oluşturduğunu düşünüyoruz. Bu gezegenlerin
bir kısmının yörünge düzlemi yıldızların dönüş ekseniyle aynı hizada değil.
Buradaki dinamikteki gariplik kutupsal hizalamanın bir süre sonra düzeleceği
anlamına gelse de şimdiye kadar bu tür gezegenlerin içinde olduğu yanlış
hizalanmış diskleri görmemiştik” diyor.
Araştırmacılar ALMA’yı sistemdeki gaz ve toz halkasının
yönünü tespit etmek için kullandı. İki yıldızın tuhaf yörüngesi önceden
biliniyordu. Bu bilgi kullanılarak toz halkasının kutupsal yörüngeyle tutarlı
olduğu belirlendi. Bu olay aslında bir atlıkarıncaya benzetilebilir.
Atlıkarıncının dönen platformu gaz diskini ve birbirine bakan ve düzleme dik
şekilde yer alan atlarda yıldızları temsil edebilir.
“Belki de keşifteki en önemli ayrıntı diskin, tek yıldızları
saran diskin yavaşça genişlemesi gibi, gittikçe büyümesinin anlaşılmasıdır. Bu
olay diskte gezegen oluşum sürecinin başlayabileceğini gösterir. Elbette bu
disk belki de gezegen oluşum sürecinden geriye kalan kısım olabilir. Bu yanlış
hizalamanın belki de bilinmeyen gezegenle ilgisi olabilir” diyor Kennedy.
Ressam gözüyle sistemdeki olası gezegende çift yıldız ve ufka dik uzanan gaz diskiyle kaplı gökyüzü.
yapı olsaydı, halka yüzeyden neredeyse ufka dik şekilde yükselen geniş bir bant
olarak görülürdü. Kutupsal şekillenme yıldızların disk düzlemine girip çıktıkça
zaman zaman cisimleri etkileyeceği anlamına gelir. Bu durumda sistemde yer alan
gezegenlerdeki mevsimler farklı olacaktır. Gezegen iki yıldızın değişen
konumları nedeniyle değişken mevsimlerle karşılaşacaktır. Güneş çevresinde
Dünya’nın eksen eğikliği yeryüzünde mevsimlerin yıl boyunca değişmesine neden
olur.
Çalışma ekibinden Monash Üniversitesi Astrofizik Merkezi ve
Fizik ve Astronomi Okulundan Dr. Daniel Price: ”Tek Güneş’i olan diğer
sistemlerinde bizdeki gibi olacağını düşünüyorduk. Fakat yeni görüntülerde iki
yıldız çevresinde dolanan bir disk görüyoruz. Bu diskin iki yıldızın da yörüngesine
dik açılarla yuvarlandığını bulmak şaşırtıcı oldu” diyor.
“Üstelik diskte iki yıldız daha olduğu fark edildi. Bu
durumda sistemde yer alacak bir gezegenin gökyüzünde dört güneş olacaktı!”
“ALMA harika bir teleskop. Onun yardımıyla diğer güneş
sistemlerindeki gezegenlerin nasıl doğduklarını çok rahat anlayabiliyoruz.”
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder